30 sep 4 november 1966: de dag dat Florence onder water liep

De nacht van 3 naar 4 november 1966 zullen veel Florentijnen nooit meer vergeten, toen liep hun stad immers onder water doordat de rivier de Arno buiten haar oevers trad. Dit triestige gebeuren waarbij 17 mensen het leven lieten, zorgde ervoor dat heel wat kunstwerken, historische boeken, manuscripten, antiek, enz. voorgoed beschadigd bleven.

De nacht van 3 november 1966

Het komt wel meer voor dat het in de herfstperiode regent in Toscane maar de oktober maand van 1966 was toch een uitzondering. Het regende al dagen ononderbroken en ook in november bleef het maar regenen. Het viel duidelijk op dat het waterniveau in de Arno en in de aanliggende rivieren snel steeg maar het stadsbestuur suste de bevolking en zei dat ze zich geen zorgen hoefden te maken.

Wanneer de eerder gevallen sneeuw in het verderop gelegen Casentino gebergte (rond Arezzo) begon te smelten, trad de Arno stilaan uit zijn oevers en liepen de stadjes San Giovanni Valdarno, Figline Valdarno en Pontassieve onder. Het water verplaatste zich van daar naar Florence en het peil van de Arno schoot pijlsnel omhoog waardoor de riolering het begaf en de stad in een sneltempo werd overspoeld.

Doordat de bewoners van Florence niet verwittigd waren en geen voorzorgen konden nemen zijn heel wat kostbare bezittingen en kunstwerken verloren gegaan. Op sommige plaatsen stond het water zelfs 6 meter hoog.

Het ergst getroffen waren de Nationale Bibliotheek, de kerk Santa Croce en de kelders van de kunstgalerij Uffizi waar duizenden schilderijen waren gestockeerd. In de Santa Croce kerk werd het wereldberoemde kruisbeeld van Cimabue uit 1272 onherstelbaar beschadigd en door de druk van het water werden de poorten van het baptisterium opengeklapt tegen de gevel waardoor de panelen van Ghiberti eruit werden gerukt.

In de gevangenis Le Murate die zich toen nog in het centrum van Florence bevond (zone Sant’Ambrogio) werden alle gevangenen verlost uit hun cellen en van onderdak voorzien bij de families in Florence. Naar het schijnt zijn ze allen nadien zonder al te veel problemen vrijwillig terug naar hun cel gegaan.

Florence bedekt onder een modderstroom

De dagen erna, wanneer het water stilaan wegtrekt blijkt al vlug wat een ravage de Arno heeft aangericht. De ganse stad is bedekt onder één grote modderstroom en het interieur van de woningen, kerken, musea, winkels, restaurants is grotendeels beschadigd. Om toch nog wat te kunnen recupereren van de inboedel verkopen sommige winkeliers hun zaken tegen zeer lage prijzen.

Ook bruggen zijn beschadigd en volledige stukken straat langs de Arno zijn meegespoeld met de stroom. Tot lang na het drama zijn nog steeds sporen op de gevels terug te vinden van het vervuilde water.

Al vlug begint een solidariteitsactie onder de bewoners alsook allerlei hulporganisaties uit andere streken komen naar Florence afgezakt om de getroffen bevolking te helpen en om het rijke kunstpatrimonium te redden. Al vlug komen ook vrijwilligers van overal ter wereld naar Florence om te helpen. Deze worden angeli del fango genoemd, wat letterlijk betekent de engelen van de modder.

Angeli del fango (engelen van de modder) aan het werk

Ook de jaren daarop wordt heel wat tijd gestopt in het kuisen en de restauratie van alle manuscripten, boeken en kunstwerken. Veelal met steun van de Europese Unie en privé schenkingen.

Herdenkingstekens in de stad

Het was niet de eerste keer dat de stad Florence onder water liep en vreemd genoeg gebeurde dit bijna steeds op dezelfde dag. De eerste keer was op 4 november 1333 toen de brug Ponte Vecchio compleet vernield werd, deze was toen wel nog uitgevoerd in hout. Andere keren waren 13 augustus 1547 en 3 november 1844. De bewoners waren dus verwittigd maar de overstroming van 1966 was toch de hevigste van allen.

Om deze triestige gebeurtenissen nooit meer te vergeten tref je overal in de stad op vele plaatsen gedenktekens aan waar je kan zien tot waar het niveau van het water reikte die bewuste dag. Duidelijk is te zien dat het water van de overstroming van 1966 het hoogst van allen kwam.

Meer foto’s (dankzij Vecchia Firenze Mia)